Ertesi Gün Hapı Ne Kadar Etkili?
Ertesi gün hapları acil korunma yöntemlerinden biridir. Acil korunma yöntemi dendiğinde istemeden içe boşalma, prezervatif yırtılması veya tecavüz gibi durumlardan sonra olası gebelik ihtimalini ortadan kaldırma yöntemleri anlaşılır. Bu yazımda ertesi gün hapının etkinliği hakkında sizleri bilgilendireceğim.
Ertesi Gün Hapı Nedir? Nasıl Kullanılır?
Ertesi gün hapları içinde Levonorgestrel olan haplardır. Bu haplar cinsel ilişkiden sonraki ilk 72 saat içinde içilmelidir. 96. saatte de etkili olduğuna dair çalışmalar olsa da önerilen şüpheli ilişkiden sonraki 72 saat içinde ertesi gün hapının alınmasıdır.
Ertesi gün hapları sürekli korunmak için kullanılmaz. Acil durumlarda gebelikten korunmak için kullanılır. Örneğin doğum kontrol hapı kullanıyorsunız ve o gün hapı almayı unuttunuz ve cinsel birliktelik yaşadınız. Bu durumda hamile kalmamak için ertesi gün hapı kullanabilirsiniz. Ya da prezervatif kullandınız ancak baktınız prezervatif yırtılmış. Bunun gibi mecbur kalınan durumlarda ertesi gün hapları B planı olarak kullanılabilir.
Ertesi Gün Hapı Nasıl Gebeliği Engeller?
Ertesi gün hapları yumurtlamayı geciktirerek veya engelleyerek gebelikten korur. Ayrıca mukus salgısını koyulaştırarak spermin hareketlerini yavaşlatır ve yumurtaya ulaşmasını engelleyerek de ertesi gün hapları etki gösterir. Ertesi gün hapları rahime yerleşmiş olan gebeliği düşürmez, bu nedenle düşük hapı olarak kullanılmaz.
Ertesi Gün Hapı Ne Kadar Etkili?
Ertesi gün hapları spiral veya doğum kontrol hapları kadar etkili değildir. Zamanında ve doğru kullanılsa bile %100 gebelikten korumaz.
Ertesi gün hapları yumurtlamadan önce kullanıldıysa daha etkili olacaktır. Çünkü ertesi gün haplarının esas etki mekanizması yumurtlamayı engellemektir. Bu nedenle yumurtlama olduktan sonra kullanılması etkinliğini azaltacaktır.
Yapılan çalışmalarda ertesi gün haplarının etkinliği %90 civarında bulunmuştur. Yani 10 kadından 1’inde gebeliği engeleyemeyecektir.
Ertesi Gün Hapının Etkinliğini Neler Değiştirir?
Ertesi gün haplarının etkinliğini değiştiren en önemli faktör kilodur. Normal kilodaki bir kadında 1.5 mg ilaç etkiliyken, kilolu kadınlarda etkinliğini artırmak için 3 mg ilaç kullanmak gerekir.
Ertesi gün hapı bulantı kusmaya neden olabilir. İlaç aldıktan sonraki 2 saat içinde kusma olursa ilacın etkisi azalır. Bu durumda dozu tekrarlamak gerekebilir.
Bazı ilaçlar ertesi gün hapının etkinliğini azaltır. Bu ilaçları kullananların ertesi gün hapı dozunu daha yüksek almaları gerekebilir. Bu ilaçlardan bazıları şunlardır:
- Rifampisin
- St. John’s wort
- Karbamazepin
- Fenobarbital
- Anti-koagülanlar
- Anti-diyabetikler
Ertesi Gün Hapları Adet Düzenini Bozar mı?
Ertesi gün hapı adeti 1 hafta 10 gün geciktirebilir. Ama 1 haftadan daha uzun süre adet geciktiyse gebelik testi yaptırmanız gerekir.
Ertesi gün hapları 1 hafta lekelenme şeklinde ara kanama yapabilir. Bu durum normaldir. Ancak 1 haftadan daha uzun süren ara kanamalarda doktora başvurmanız gerekir.
Sonuç olarak ertesi gün hapları mecbur kalındığında kullanılması gereken korunma yöntemidir. Çünkü hem etkinliği diğer korunma yöntemlerinden düşüktür, hem de uzun süre kullanıldığında adet düzeninde bozulmaya neden olabilir.
Sağlıkla ve sevgiyle kalın…
Referanslar:
- Chao YS, Frey N. Ulipristal versus Levonorgestrel for Emergency Contraception: A Review of Comparative Clinical Effectiveness and Guidelines [Internet]. Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health; Ottawa (ON): Nov 29, 2018. PubMed
- David M, Berends L, Bartley J. Current Opinion of Obstetricians on the Prescription of Emergency Contraception: A German-American Comparison. Geburtshilfe Frauenheilkd. 2012 Nov;72(11):1004-1008
- Festin MPR, Peregoudov A, Seuc A, Kiarie J, Temmerman M. Effect of BMI and body weight on pregnancy rates with LNG as emergency contraception: analysis of four WHO HRP studies. Contraception.2017 Jan;95(1):50-54.