Rahim sarkması kadınların %10-15’inde görülen jinekolojik bir problemdir. Rahimi tutan bağların zayıflamasına bağlı olarak ortaya çıkan rahim sarkması çoğunlukla idrar torbası sarkması veya bağırsak sarkması ile beraber görülür.
Bu yazıda “Rahim sarması nedir? Sebepleri nelerdir? Rahim sarkması tedavisi nasıl yapılır? Ameliyat şart mıdır?” gibi merak ettiğiniz soruların cevabını bulabilirsiniz.
Rahim Sarkması Nedir?
Rahim (uterus) kadınlarda adet görmeyi ve doğum yapmayı sağlayan ve batın içinde yer alan bir üreme organıdır. Rahimi normal anatomik pozisyonunda tutan 3 yapı vardır. Bunlara Delancey destek noktaları olarak bilinir. Bu destek noktalarından birinde zayıflık olduğunda rahim sarkar.
Destek noktalarındaki zayıflığın seviyesine bağlı olarak rahimle beraber mesane (idrar torbası) ve rektum gibi komşu organlar da rahimle beraber sarkabilir. Rahim sarkmasına latincede uterin prolapsus, idrar torbası sarmasına sistosel, rektumun vajinaya fıtıklaşıp sarkmasına da rektosel denir.
Delancey Destek Noktaları şunlardır.
- Birinci Seviye: Kardinal ve uterosakral ligaman rahimin sakrum kemiğine tutunmasını sağlar
- İkinci Seviye: Arkus tendineus fasya ve levator ani kasının fasyası orta vajinanın sarkmasını engeller
- Üçüncü Seviye: Ürogenital diyafram ve perineal cisimcik alt vajinanın sarkmasını engeller
Rahim Neden Aşağı Düşer?
Rahimin aşağı düşmesini engelleyen bağlar uterosakral ve kardinal bağlardır. Bu bağlarda zayıflık veya zedelenme olduğunda rahim aşağı düşer ve sarkar. Rahimin aşağı düşmesine birçok faktör neden olur. Özellikle ileri yaş rahim sarkması için en önemli risk faktörüdür.
Rahim Sarkması Neden Olur?
Rahim sarkması için tek bir faktör yetmez. Birçok faktörün bir arada olması gerekir. Rahim sarkması nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- İleri yaş
- Genetik yatkınlık
- Kilolu olmak
- Doğum yapmak
- Vajinal doğum
- Zor doğum öyküsü
- Kronik kabızlık
- Menopoz (östrojen eksikliği)
Rahim Sarkma Çeşitleri
Rahim, idrar torbası ve rektum (son kalın bağırsak) aynı anatomik plan içindedir. Bu nedenle rahim sarkması olduğunda genelde komşu organlarda da sarkma olur. Rahim sarkma çeşitleri şunlardır:
- Tek başına rahim sarkması olması (uterus prolapsusu)
- Rahim sarkması ile beraber idrar torbasında (mesane) sarkma olması (sistosel)
- Rahim sarkması ile beraber rektumda sarkma olması (rektosel)
- Uterin prolapsus, sistosel ve rektoselin bir arada olması
Rahim Sarkması Belirtileri Nelerdir?
Rahim sarkmasının en önemli belirtisi ıkınmayla veya ıkınmadan vajinadan rahimin dışarı çıktığının hissedilmesi veya görülmesidir. Hastalar sıklıkla tuvalette eline bir şeylerin değdiğini ifade eder. Ele gelen kitle belirtisi dışında diğer rahim sarkması belirtileri şunlardır:
- Alt tarafta dolgunluk ve basınç hissi
- İdrarı kesik kesik yapabilme
- İdrar kaçırma
- İdrarı tam boşaltamama
- İdrar yapabilmek için elle vajinaya baskı uygulanması
- Büyük abdesti tutamama
- Büyük abdesti tam boşaltamama
- Cinsel ilişkide ağrı
- Cinsel hazda azalma
Rahim Sarkmasını Nasıl Anlarız?
Rahim sarkmasını kendiniz evde elle muayene veya ayna ile bakarak anlayabilirsiniz. Özellikle tuvalette ıkınırken veya ıkınmadan vajinadan dışarı çıkan bir doku görerek veya hissederek rahim sarkmasını anlayabilirsiniz.
Ancak kesin teşhis için kadın doğum muayenesi olmanız gerekir. Çünkü sizin rahim sarkması sandığınız şey idrar torbası sarkması veya bağırsak sarkması olabilir. Bu sarkma çeşitlerinin ayırıcı tanısı kadın doğum bölümü tarafından yapılır.
Uterin Prolapsus Nasıl Teşhis Edilir?
Rahim sarkması hastanın şikayetleri ve vajinal muayene ile teşhis edilir. Teşhisi desteklemek için MR Görüntüleme de kullanılabilir ancak çoğunlukla diğer görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç duyulmaz. Jinekolojik muayene ile rahim sarkması teşhis edilir.
Vajinal muayenede doktor ıkınma ile veya ıkınmadan rahmin aşağı indiğini veya vajinadan dışarı çıktığını görür ve rahim sarkması teşhisi koyar. Rahim sarkmasının 4 derecesi vardır. Rahim sarkmasının derecesi aşağıdaki tabloya göre belirlenir ve buna göre ameliyata gerek olup olmadığına karar verilir.
| Rahim Sarkması Derecesi | |
| 1. Derece rahim sarkması | Rahimin kızlık zarına uzaklığı >1 cm |
| 2. Derece rahim sarkması | Rahimin kızlık zarına uzaklığı <1 cm (vajina içi veya vajina dışı) |
| 3. Derece rahim sarkması | Rahim kızlık zarının >1 cm dışında |
| 4. Derece rahim sarkması | Rahim tamamen vajina dışında |
Rahim sarkması sıklıkla idrar torbası sarkması ile karışır. Hastanın eline gelen kitle idrar torbası olabilir ancak hasta bunu rahim sarkması gibi yorumlayabilir. Bu durumda kesin tanı yine jinekolojik muayene ile konur.
Rahim Sarkması Ultrasonda Görülür mü?
Rahim sarkması ultrasonda görülmez. Rahim sarkması ancak jinekolojik muayenede belli olur. Ultrasonda rahmin boyutları ve rahim duvarı kalınlığı görülür. Ancak rahimin vajinanın ne kadar dışında çıktığı görülmez. Çünkü vajinal ultrasonda kullanılan vajinal prob rahimi içeri ittirir ve rahim sarkması ortadan kalkar, görülmez.
Bakirelerde Rahim Sarkar mı?
Bakirelerde rahim sarkması çok nadir görülür. Çünkü rahim sarkması için en önemli risk faktörü ileri yaş ve doğum öyküsünün olmasıdır. Bu nedenle bakire ve genç bir kadında rahim sarkması görülmez.
Ancak ailede genetik yatkınlık varsa daha erken yaşlarda da rahim sarkması görülebilir. Burada esas risk faktörü bakirelik değil, yaş ve genetik yatkınlık olup olmadığıdır.
Rahim Sarkması Cinselliği Etkiler mi?
Rahim sarkması cinselliği ciddi anlamda etkiler. Vajina rahimle dolu olduğu için ilişkide ağrı, yanma ve kanama gibi şikayetlere neden olur. Bu durum da kadının cinsellikten soğumasına sebep olur. Ameliyat sonrası cinsellik tekrar eski haline döner.
Rahim Sarkması Tedavisi
Rahim sarkması tedavisi planlanırken önemli olan rahim sarkmasının derecesi ve hastanın şikayetleridir. Yapılan çalışmalar rahim sarkmasının derecesi ile rahim sarkması belirtilerinin çok da uyumlu olmadığını göstermektedir.
Yani rahim sarkması hafif derecede olsa bile hastanın şikayetleri çok olabilir. Ya da rahim sarkması ileri derecede ama hastanın belirtileri az olabilir ve hayat kalitesini etkilemiyor olabilir. 1. Derece ve 2. Derece rahim sarkması olan ve şikayeti az olan hastalar evde pelvik taban egzersizleri ile veya pesser denilen aletlerle evde tedavi edilebilir.
3-4. derece rahim sarkması olan ve hastanın hayat kalitesini bozan belirtileri olan hastaların kesin tedavisi ameliyattır. Eğer hasta ameliyat olmak istemiyorsa yakın takiple izlenebilir. Ya da pesser denilen ve rahimi içerde tutmaya yarayan özel simitler kullanabilir.
Rahim Sarkması Bitkisel Tedavi
Rahim sarkmasında esas problem anatomik planın bozulmasıdır. Bu nedenle rahim sarkması bitkisel tedavi mümkün değildir. Belki fitoöstrojen içeren bitkiler tedavi için işe yarayabilir. Çünkü rahim sarkmasının nedenlerinden biri de vücutta östrojen eksikliğidir.
Ancak bitkisel tedavi ileri aşamadaki rahim sarkmalarında işe yaramaz. Hafif derecedeki rahim sarkmasında bir miktar fayda sağlayabilir.
Rahim Sarkmasına Evde Çözüm
Rahim sarkmasına evde çözüm için en sık uygulanan 2 yöntem pelvik taban egzersizleri (Kegel egzersizi) ve pesser aletinin kullanılmasıdır. Hafif rahim sarkmalarında pelvik taban egzersizleri veya pesser ile evde kendi kendine düzelme sağlanabilir.
Ancak pesser kullanımının mutlaka doktor kontrolünde ve takibinde olması gerekir. Çünkü hangi boydaki pesserin hasta için uygun olduğuna doktor karar vermelidir.
Rahim Sarkmasında Pesser Tedavisi
Pesser denilen aletler farklı boyları olan, silikon yapısında yuvarlak simit şeklinde aletlerdir. Hasta pesseri simitin orta kısmına rahim ağzı gelecek şekilde yerleştirir ve vajina yukarısına doğru ittirir. Pesser vajinada günlerce kalır.
Ancak 3-5 gün aralıklarla hastanın pesserini çıkarıp temizlemesi gerekir. Hijyene dikkat edilmediği durumda kolaylıkla vajinal enfeksiyon ve ülserlere yol açabilir.
Pesser rahim sarkmasının geçici bir çözümüdür. 2 durumda pesser kullanılabilir.
- Hafif derecede rahim sarkması olan hastalar
- İleri derecede rahim sarkması olan ancak tıbbi veya sosyal nedenlerle ameliyat olamayacak olan hastalar
Hangi boy pesserin hasta için uygun olduğuna doktor karar verir. Gereğinden büyük pesser kullanımı vajinada ülser, enfeksiyon ve ağrıya yol açabilirken, küçük pesser kullanılması durumunda da rahim sarkmaya devam edebilir.
Rahim Sarkması Egzersizleri
Rahim sarkması egzersizleri pelvik taban egzersizleridir. Pelvik taban egzersizleri dendiğinde Kegel egzersizleri akla gelir. Rahim sarkmasına neden olan esas problem pelvik taban kaslarının ve bağlarının zayıflamasıdır demiştik. İşte pelvik taban egzersizleri de bu kasları güçlendirmeye yönelik egzersizlerdir.
Bu nedenle rahim sarkmasının evde tedavisinde pelvik taban hareketleri işe yarar ve sarkmayı azaltabilir. Ancak ileri derecedeki rahim sarkmasında Kegel egzersizleri işe yaramaz.
Rahim Sarkması Ameliyatı
Rahim sarkması ameliyatı hastanın yaşına, çocuk doğurmak isteyip istemediğine göre karar verilir. Eğer hastanın yaşı ileri veya çocuk doğurmak istemiyorsa rahim sarkması ameliyatında vajinal histerektomi yapılır. Yani rahim vajinal yoldan alınır.
Vajinal histerektomide ameliyat tamamen vajinal yapılır, hastanın karnında herhangi bir kesi izi olmaz. Bu nedenle vajinal histerektomi her zaman abdominal histerektomiden daha kolay ve daha az risklidir.
Ancak rahim sarkması olan bir kadında tek başına vajinal histerektomi yapmak yetmez. Çünkü aylar sonra hasta kaf prolapsusu şikayeti ile gelebilir. Rahim alındıktan sonra kalan doku mutlaka güçlü bir ligamana asılmalıdır. Çünkü zaten rahim sarkmasının nedeni bağ dokusunun zayıf olmasıdır.
Bu nedenle rahim alındıktan sonra vajinal kaf aşağıdaki yöntemlerden biri ile sağlam bir dokuya asılmalıdır.
- McCall Kuldoplasti (vajinal yoldan yapılır)
- Uterosakral ligaman plikasyonu(vajinal yoldan yapılır)
- Sakrospinöz fiksasyon(vajinal yoldan yapılır)
- Sakrokolpopeksi (laparoskopi ile kapalı yapılır)
Rahim sarkması olan kadın gençse ve tekrar hamile kalıp çocuk doğurmak istiyorsa rahim alınmadan da rahim sarkma ameliyatı yapılabilir. Histeropeksi denilen bu ameliyatta rahim yukarı kaldırılır ve çevredeki sağlam dokulara asılır. Histeropeksi açık veya kapalı yöntemle (laparoskopi) karından yapılabilir.
Rahim Sarkmasında Ameliyat Şart mı?
Rahim sarkmasında ameliyat şart mı sorusunun cevabı hastanın şikayetlerine ve sarkmanın derecesine göre değişir. Eğer hastanın hayat kalitesini bozan rahim sarkması belirtileri varsa ve rahim sarkması 3-4. Derece ise ameliyat şarttır.
Ancak hastanın belirtileri az ve rahim sarkması 1-2. Derece ise rahim sarkması ameliyatı şart değildir. Eğer hastanın ameliyat olmaya engel ciddi hastalıkları varsa ve ameliyatı kaldıramayacağı öngörülüyorsa, ameliyat yerine pesser gibi aletler tedavide kullanılabilir.
Rahim Sarkması Ameliyatının Riskleri?
Rahim sarkması ameliyatında yapılan vajinal histerektomi, rahim alma ameliyatları arasında en az riskli olandır. Ancak her cerrahi girişim gibi rahim sarkması ameliyatının da bazı riskleri vardır.
Rahim sarkması ameliyatının riskleri:
- Enfeksiyon
- Tromboemboli
- Bağırsak Yaralanması
- İdrar yollarında yaralanma
- Kanama
- Vajinal kafta da açılma veya kanama
- Vajinal kafta sarkma
- Sinir hasarı
Ameliyat Ne Kadar Sürer?
Rahim sarkma ameliyatı ortalama 1 saat sürer. Rahim sarkması ile beraber idrar torbası sarkması veya bağırsak sarkması varsa bunların düzeltilmesi ameliyat süresini uzatır. Ayrıca kaf prolapsusu olmasın diye yapılan destek askı operasyonları veya idrar kaçırma ameliyatının yapılması da ameliyat süresini uzatır.
Rahim Sarkma Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Rahim alma ameliyatı sonrası yazılan ilaçları düzenli kullanın
- Vajinal kötü kokulu akıntı, ateş olursa doktorunuza haber verin
- Ameliyat sonrası ayakta duş şeklinde banyo yapabilirsiniz
- Beslenmenize dikkat edin, gaz ve kabızlık yapan yiyeceklerden uzak durun
- Rahim sarkma ameliyatı sonrası kanama az miktarda olabilir. Ancak kanama artarsa doktorunuza haber verin
- Rahim sarkma ameliyatı sonrası cinsellik 40 gün olmamalı
- Kaf prolapsusu riski nedeniyle ömür boyu 3-4 kg dan fazla ağırlık kaldırmaktan kaçının
Rahim Sarkması Ameliyatında Rahmim Alınmış Olacak mı?
Eğer yaşınız gençse çocuk doğurmak istiyorsanız rahim sarkma ameliyatında rahminiz alınmış olmaz. İyileşme sürecinden sonra, doktorunuz da izin verirse gebe kalabilirsiniz ve çocuk doğurabilirsiniz.
Ameliyat Sonrası Cinsel İlişkiden Zevk Alabilecek miyim?
Rahim sarkması ameliyatı sonrası 40 gün cinsel ilişki olmamalıdır. Çünkü vajinal kafın iyileşmesi yaklaşık 40 günü bulur. Ameliyat sonrası erken cinsellik yaşanması kanama veya enfeksiyona yol açabilir.
Doktor kontrolünden sonra herhangi bir sorun yoksa ameliyattan 40 gün sonra cinsellik başlayabilir. Cinsel ilişkiden eskiden olduğu kadar zevk alabileceksiniz.
Rahim Sarkma Ameliyatı Erken Menopoza Sebep Olur mu?
Rahim sarkma ameliyatında rahim alınsa bile yumurtalıklar alınmazsa erken menopoza sebep olmaz. Çünkü bir kadını menopoza sokan rahmin alınması değil yumurtalıkların alınmasıdır.
Vajinal histerektomide istenirse rahimle beraber yumurtalıklar da alınabilir. Ancak yaşınız gençse ve erken menopoza girmek istemiyorsanız doktorunuz yumurtalıklarınızı almayacaktır ve siz de erken menopoza girmeyeceksinizdir.
Rahim Sarkması Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Rahim sarkması tedavi edilmezse hastayı öldürmez ama hayat kalitesini bozar. Çünkü sarkma giderek artar ve rahim tamamen vajina dışına çıkar. Bu da hastanın oturmasını, kalkmasını, günlük aktivitelerini etkiler. Rahim dış ortamda olduğu için ve yapı olarak hassas bir organ olduğu için sürtünmeye bağlı olarak rahimde yara, kanama, ülser ve erozyona neden olur.
Ayrıca rahimin idrar torbasına veya makata baskı yapmasına bağlı olarak idrarını, büyük abdestini yapamama şikayetine sebep olur.
Rahim Sarkmaması İçin Ne Yapmalı?
Rahim sarkmaması için yapılması gerekenler şu şekilde özetlenebilir
- Fazla kilolardan kurtulun
- Spor yapın
- Pelvik taban egzersizi (Kegel egzersizi) yapın
- Ağır kaldırmaktan kaçının
- Zor doğumdan kaçının
Ankara Rahim Sarkması Ameliyatı Fiyatları
Ankara rahim sarkması ameliyat fiyatları hastaneden hastaneye değişkenlik gösterir. Ameliyat ücretlerini etkileyen birçok faktör vardır. Vajinal histerektomi sonrası vajina kafının sarkmaması için yapılan ameliyat çeşidi ameliyat ücretini etkiler.
Vajinal yoldan yapılan askı ameliyat fiyatları laparoskopik olan yapılan sakrokolpopeksi fiyatından daha ucuzdur. Askı için kullanılan materyaller de rahim sarkma ameliyat fiyatlarını etkiler.
Ayrıca ameliyat sırasında uygulanan anestezi yöntemi de Ankara rahim sarkması ameliyatı fiyatlarını değiştirir. Bunlar dışında rahim sarkması ile beraber idrar torbası sarkması ameliyatı da yapılacaksa ameliyat ücretleri artacaktır. Rahim sarkması ameliyatı fiyatları 15000-35000 arasında seyreder.
Rahim Sarkması Ameliyatı Yapan Doktorlar
Rahim sarkması ameliyatı yapan doktorlar ürojinekoloji alanında tecrübeli doktorlar olmalıdır. Rahim sarkmasına kadın hastalıkları ve doğum uzmanı bakar. Ürojinekoloji de kadın doğumun pelvik taban cerrahisini kapsayan özel bir bölümüdür.
Rahim sarkması ameliyatı yapacak olan doktorun gerekirse idrar kaçırma ameliyatını da yapabiliyor olması gerekir. Çünkü idrar kaçırma ve rahim sarkması pelvik taban anatomisindeki bozulmadan kaynaklanır. Rahim sarkması olan bir kadında idrar kaçırmanın da olma ihtimali oldukça yüksektir.
Rahim sarkması ameliyatı yapan doktorun hastayı ameliyat öncesi idrar kaçırma açısından da doğru bir şekilde değerlendirmesi ameliyatın başarı şansını artıracaktır.
Rahim Sarkması Ameliyatı Ankara da Prof. Dr. Deniz Ulaş tarafından anlaşmalı özel hastanelerde yapılmaktadır. Rahim sarkması ameliyat yöntemleri ve fiyatları hakkında ayrıntılı bilgi almak için 05059819919 numaralı telefondan bize ulaşabilir, ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.
Referanslar
- Olsen AL, Smith VJ, Bergstrom JO, Colling JC, Clark AL. Epidemiology of surgically managed pelvic organ prolapse and urinary incontinence. Obstet Gynecol 1997;89:501-6. [PubMed] [Google Scholar]
- Mant J, Painter R, Vessey M. Epidemiology of genital prolapse: observations from the Oxford family planning association study. Br J Obstet Gynaecol 1997;104:579-85. [PubMed] [Google Scholar]
- Barber MD, Walters MD, Bump RC. Association of the magnitude of pelvic organ prolapse and presence and severity of symptoms. The American Urogynecologic Society 24th Annual Scientific Meeting, 2003. Paper presentations, paper 19.
- Hall AF, Theofrastous JP, Cundiff GW, Harris RL, Hamilton LF, Swift SE, et al. Interobserver and intraobserver reliability of the proposed International Continence Society, Society of Gynecologic Surgeons, and American Urogynecologic Society pelvic organ prolapse classification system. Am J Obstet Gynecol 1996;175:1467-70. [PubMed] [Google Scholar]
- Maresh MJA, Metcalfe MA, McPherson K, Overton C, Hall V, Hargreaves J, et al. The VALUE national hysterectomy study: description of the patients and their surgery. BJOG 2002;109:302-12.
- Colombo M, Milani R. Sacrospinous ligament fixation and modified McCall culdoplasty during vaginal hysterectomy for advanced uterovaginal prolapse. Am J Obstet Gynecol 1998;179:13-20.
- Maher C, Baessler K, Glazener CMA, Adams EJ, Hagen S. Surgical management of pelvic organ prolapse in women. Cochrane Database Syst Rev 2004;(4):CD004014.
- Handa VL, Jones M. Do pessaries prevent progression of pelvic organ prolapse? Int J Urogynecol 2002;13:349-52. [PubMed] [Google Scholar]
